Gắn liền với các giai đoạn phát triển kinh tế- xã hội của đất nước, công tác dân tộc luôn được Ðảng và Nhà nước ta quan tâm lãnh đạo, với quan điểm nhất quán, xuyên suốt đó là: Các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp nhau cùng phát triển. Ðảng, Nhà nước đã ban hành nhiều chương trình, chính sách dân tộc có ý nghĩa hết sức to lớn đối với đồng bào vùng dân tộc thiểu số và miền núi.
Ảnh: Một trong những dự án của chính phủ về giải quyết tình trạng nhà ở của vùng đồng bào dân tộc thiểu số giai đoạn 2021- 2030
Phú Thọ là tỉnh miền núi có diện tích tự nhiên trên 3.532,5 km2 với 13 huyện, thành, thị, trong đó có 10 huyện miền núi với 49 dân tộc thiểu số (DTTS), chiếm tỷ lệ 17% dân số toàn tỉnh. Trong những năm qua, tỉnh đã ban hành những chính sách đặc thù góp phần không nhỏ vào việc ổn định, phát triển vùng đồng bào DTTS. Thông qua các chính sách, dự án hỗ trợ của Trung ương, của tỉnh, sự tham mưu cụ thể hóa và vận dụng linh hoạt các chính sách vào thực tiễn của Ban Dân tộc tỉnh và sự chung tay vào cuộc của các cấp, ngành, địa phương, đến nay kinh tế - xã hội vùng DTTS trong tỉnh từng bước ổn định và phát triển; đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào được nâng lên, diện mạo vùng DTTS và miền núi có nhiều chuyển biến tích cực.
Ảnh: Hội Khuyến học tỉnh và các nhà tài trợ trao học bổng “Tiếp sức cho em đến trường - Vì em hiếu học” năm 2020 cho học sinh huyện Tân Sơn
Giai đoạn 2013 – 2020, thực hiện Quyết định số 2214/QĐ-TTg ngày 14/11/2013 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt đề án “Tăng cường hợp tác quốc tế hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số”, tỉnh Phú Thọ đã chú trọng tổ chức thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ tăng cường hợp tác quốc tế, duy trì, củng cố, xây dựng và phát triển mối quan hệ hữu nghị và hợp tác quốc tế, phục vụ đắc lực cho chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Thời gian qua,Sở Ngoại vụ và Liên hiệp các tổ chức hữu nghị tỉnh Phú Thọ (Liên hiệp) đã tích cực triển khai, phối hợp với các cơ quan Trung ương, Ban điều phối viện trợ nhân dân PACCOM, các sở, ban, ngành, đoàn thể của tỉnh, UBND các huyện, thành, thị tăng cường vận động và quản lý đối với nguồn viện trợ phi chính phủ nước ngoài (PCPNN) trên địa bàn, đồng thời chú trọng việc bồi dưỡng tập huấn thực hiện dự án nhằm hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Từ năm 2013 đến hết 6 tháng đầu năm 2020, đã có 53 lượt cá nhân người nước ngoài, tổ chức PCPNN, tổ chức quốc tế tài trợ 123 chương trình, dự án trên địa bàn một số huyện có đồng bào dân tộc của tỉnh sinh sống như Tân Sơn, Thanh Sơn,Yên Lập, Hạ Hòa, Cẩm Khê... với tổng giá trị viện trợ trên 7,7 triệu USD, tương đương khoảng 170 tỷ đồng. Các hình thức đầu tư, hỗ trợ chủ yếu của các tổ chức PCPNN là tài trợ kinh phí và trực tiếp cử cán bộ dự án đến địa bàn triển khai các chương trình, dự án viện trợ không hoàn lại trên các lĩnh vực: Nông, lâm nghiệp và phát triển nông thôn; y tế, giáo dục...
Ảnh: Đoàn tình nguyện của tổ chức AVCF và các bác sỹ BVĐK tỉnh Phú Thọ khám bệnh và phát thuốc cho bà con xã Sơn Tình (ảnh chụp năm 2019)
Bên cạnh những lĩnh vực nêu trên, một số lĩnh vực như đào tạo, dạy nghề, giải quyết việc làm cho người dân tộc thiểu số; tài nguyên, môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu; bảo tồn, phát triển văn hóa các tộc người và bảo vệ quyền của người dân tộc thiểu số... chưa có chương trình, dự án của các tổ chức quốc tế.
Nhìn chung hiệu quả từ các chương trình, dự án: Đề án “Tăng cường hợp tác quốc tế hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số” được triển khai thực hiện thuận lợi, đạt kết quả theo mục tiêu đề ra. Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi của đề án thì còn rất nhiều khó khăn. Từ năm 2013 đến nay, giá trị viện trợ PCPNN trên địa bàn tỉnh liên tục giảm qua các năm. Một số dự án có giá trị giải ngân lớn đã kết thúc và không tiếp tục triển khai giai đoạn mới trên địa bàn tỉnh. Một số tổ chức PCPNN đã hoạt động nhiều năm tại tỉnh, nhất là các vùng đồng bào dân tộc thiểu số (như PLAN) không tiếp tục đăng ký hoạt động. Năm 2020, hoạt động của các tổ chức PCPNN chịu nhiều tác động mạnh mẽ của đại dịch COVID-19.
Thực hiện Quyết định số 2152/QĐ-TTg ngày 18/12/2020 của Thủ tướng Chính phủ, ngày 22/4/2021, UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 1576/KH-UBND về triển khai về Phê duyệt đề án kéo dài thời gian thực hiện Đề án “Tăng cường hợp tác quốc tế hỗ trợ phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số” đến năm 2025. Mục tiêu là tiếp tục tăng cường hợp tác thu hút các nguồn lực vốn đầu tư, khoa học kỹ thuật, kinh nghiệm của các nước, các tổ chức quốc tế, cá nhân ở nước ngoài, hỗ trợ đầu tư phát triển kinh tế - xã hội cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, góp phần thực hiện thành công, hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030.